Duimstok zonder duim

Toen Napoleon in 1799 in Parijs de standaard meter vaststelde, zijn we misschien wel meer kwijtgeraakt dan alleen een voet en een duim. Bij mij bestaat het vermoeden dat er een relatie is tussen het empirische stelsel (de oude voet en duim) en de gulden snede, de verhouding die overal om ons heen is terug te vinden, van biologie tot wiskunde, van bloemblaadje tot de schelpen op het strand.

In tegenstelling tot het tiencijferig metrieke stelsel gaat dit empirische stelsel uit van twaalf eenheden met als basiseenheid de duim of inch, waarbij twaalf duim één voet maakt. De duim kun je vervolgens opdelen in halven, kwarten, achtsten enzovoorts.

Een redelijk preciese benadering van de gulden snede is 5 op 8 (exact 0,618), waardoor je de duim dus kunt opdelen in 5 achtsten en 3 achtsten. Uiteraard kun je ook het getal 10 in achtsten opdelen en is dit verhaal dus relatief, maar zoals iedere houtbewerker in het dwarse Engeland (waar de inch nog steeds gebruikt wordt) je kan vertellen, wordt de inch van nature al opgedeeld in achtsten.

Om dit klein betoog voor de oude duim nog wat kracht bij te zetten en het verhaal vanuit een ander oogpunt te bekijken, de volgende gedachte: Leonardo da Vinci liet ons in de vijftiende eeuw zien dat de gulden snede overal in ons lichaam terug is te vinden, van armen en benen tot de verhoudingen in het menselijk gelaat. Als de duim en voet gebaseerd zijn op het menselijk lichaam, lijkt het dus logisch dat ook daarin de gulden snede is terug te vinden.